Thursday, May 04, 2006

第14課

文型

1。 辞書を 貸して ください。
2。 リーさんは 今 テレビを 見て います。

例文

1。 わかりますか。
   ...いいえ、 わかりません。 ゆっくり 話して ください。

2。 すみませんが、 しょっと 灰皿を 取って ください。
   ...はい、 どうぞ。

3。 時間が ありませんから、 急いで ください。
   ...ちょっと 待って ください。 すぐ 行きます。

4。 ワープロの 使い方が わかりますか。
   ...いいえ、 わかりませんが、 教えて ください。

5。 テープレコーダーを 見せて ください。
   ...どんな テープレコーダーが いいですか。
   小さいのを 見せて ください。

6。 今 何を して いますか。
   ...宿題を して います。
   じゃ、 また あとで 来ます。

7。 雨が 降って いますね。 タクシーを よびましょうか。
   ...はい、 よんで ください。

会話

カメラ屋で

店員: いらっしゃいませ。
ラオ: すみません。 あの カメラを みせて ください。
店員: はい、 どうぞ。
ラオ: いい カメラですが、 高いですね。
    もう 少し 安いのは ありませんか。
店員: こちらは いかがですね。 30、000円です。
ラオ: ううん...そうですね。
    どうも すみません。 また きます。

Шинэ үгс

呼びます「よびます」I(よぶ、よんで) - дуудах
急ぎます「いそぎます」I(いそぐ、いそいで)- яарах
待ちます「まちます」I(待つ、待って) - хүлээх
取ります「とります」I(取る、取って) - авах
手伝います「てつだいます」I(手伝う、手伝って) - туслах 
言います「いいます」I(言う、言って) - хэлэх
話します「はなします」I(話す、話して) - ярих
覚えます「おぼえます」II(覚える、覚えて) - санах, дурсах
教えます「おしえます」II(教える、教えて) - заах, хэлэх
見せます「みせます」II(見せる、見せて) - үзүүлэх
降ります「ふります」I(降る、降って) - орох(бороо)

言葉「ことば」 - үг, хэл
名前「なまえ」 - нэр
住所「じゅうしょ」 - хаяг
電話番号「でんわばんごう」 - утасны дугаар
塩「しお」 - давс
砂糖「さとう」 - элсэн чихэр
傘「かさ」 - шүхэр, нарны халх
タイプ - бичгийн машин, машинаар бичиг
ワープロ - текст боловсруулагч
使い方「つかいかた」 - хэрэглэх арга
書き方「かきかた」 - бичих арга
読み方「よみかた」 - унших арга
ゆっくり - удаанаар
もう いちど - ахиад нэг
また - дараа, дахин
もう 少し「もう すこし」 - арай жаахан
早く「はやく」 - эртхэн, түргэн
すぐ - шууд, даруй
後で「あとで」 дараа, сүүлдээр

【安いの】は ありませんか。 - [Хямдхан] байна уу?
こちらは いかがですか。 - Энэ ямар байна? Үүнийг юу гэхсэн бол?
ううん... - Гайхаж байгаа аялага.
【どうも】すみません。 - Ёстой уучлаарай.
また 来ます。 - Дахиад ирнээ.

Дүрэм

1. Үйл үгийн бүлэгүүд
Япон хэлний үйл үгүүд монгол хэлнийх шиг хувирдаг. Үйл үгсийг хувиралын төрөлөөр нь гурван бүлэгт хувааж ангилдаг.

1) I бүлэгийн үйл үгс
Энэ бүлэгийн үйл үгсийн masu үеийн өмнөх үе [-i] эгнээгээр төгссөн байна.

kakimasu
ikimasu
isogimasu
nomimasu
yobimasu
torimasu
kaimasu
machimasu
kashimasu

2) II бүлэгийн үйл үгс
Энэ бүлгийн бараг бүх үгийн masu үеийн өмнөх үе [-e] эгнээгээр төгссөн байна. Гэхдээ цөөн хэдэн masu үеийн өмнөх үе [-i] эгнээгээр төгссөн үгс энэ бүлэгт орно.

tabemasu
nemasu
okimasu *
karimasu *
mimasu *
imasu *

3) III бүлэгийн үйл үгс
Энэ бүлэгт shimasu болоод "үйл хөдлөл заасан нэг үг + shimasu" -бүтэцтэй үгс, мөн kimasu орно.

shimasu
benkyoo-shimasu
jisshuu-shimasu
kimasu

2. Үйл үгийн тэ-хэлбэрийг үүсгэх


II болон III бүлэгийн үйл үгсээс тэ-хэлбэрийг үүсгэх амархан; masu-үеийг te-ээр сольно.

II бүлэг
tabe-masu --> tabe-te
oshie-masu --> oshie-te
mi-masu --> mi-te
oki-masu --> oki-te

III бүлэг
ki-masu --> ki-te
shi-masu --> shi-te
Харин I бүлэгийн үгс masu-ийн өмнөх үеийн төгсгөл ямар байгаагаас хамааран өөр өөрөөр хувилна.

I бүлэг
kaki-masu --> kai-te
kiki-masu --> kii-te
iki-masu --> it-te (*онцгой)
isogi-masu --> isoi-de
nomi-masu --> non-de
yomi-masu --> yon-de
yobi-masu --> yon-de
furi-masu --> fut-te
kaeri-masu --> kaet-te
ari-masu --> at-te
machi-masu --> mat-te
tachi-masu --> tat-te
kai-masu --> kat-te
sui-masu --> sut-te
ii-masu --> it-te
hanashi-masu --> hanashi-te
kashi-masu --> kashi-te

3. тэ-хэлбэрийн дараах хэсэг
Япон хэлэнд үйл үгийн төгсгөлийг янз бүрээр хувиргаж өөр өөр утга илэрхийлдэг. Дараах хоёр тэ-хэлбэрийн өгүүлбэрийн загвар буй.

4. тэ-хэлбэрийг хэрэглэх нь (1-A)
V-te kudasai ~ ... үү, ... уу ...ч ...рэй

Энэ загварын өгүүлбэр нь сонсогчийг ямар нэг зүйл хийхийг гуйх хүсэх өнгийг илэрхийлнэ. Тэгнэ үү, ингэнэ үү, тэгээрэй, тэгээч - гэсэн утгатай.

Chotto matte kudasai. ~ Түр хүлээгээрэй.
Jisho o kashite kudasai. ~ Толь бичгээ түр хэрэглүүлээч.
Yukkuri hanashite kudasai. ~ Удаанаар ярина уу.

5. тэ-хэлбэрийг хэрэглэх нь (2-A)
V-te imasu ~ ... байна.

Энэ өгүүлбэрийн загвараар тухайн үйл явц одоо өрнөж байгааг илэрхийлдэг. Тэгж байна, ингэж байна - гэсэн утгатай.

Lee-san wa ima terebi o mite imasu. ~ Ли гуай одоо зурагт үзэж байна.

6. V-mashoo ka
Энэ илэрхийлэл нь өгүүлэгч этгээд сонсогчид тусламж дэмжлэг үзүүлэхийн тулд ямар нэг зүйл санал болгож байгааг тусгана.

Takusii o yobimashoo ka. ~ Би такси дуудах уу?
...Hai, yonde kudasai. ~ Тэгээч, дууд.

No comments: